Terug naar ons voorbeeld: Een obligatie voor €10.000 met 4% rente.
De obligatie met een waarde van €10.000 en een nominale waarde van €10.000 komt overeen met een marktwaarde van 100%. Hiervoor is de term “pari” ingeburgerd geraakt. Net als bij aandelen kan deze koerswaarde dalen (onder pari, onder de 100%) of stijgen (boven pari, meer dan 100%) gedurende de looptijd van de obligatie. Na een jaar kan de prijs bijvoorbeeld 95% zijn, waardoor de obligatie slechts €9.500 waard is en tegen deze prijs op de beurs gekocht en verkocht kan worden. Tegelijkertijd kan de prijs ook boven de 100% stijgen. Aan het einde van de looptijd daalt de prijs dan weer op 100% – dit wordt “pull-to-par effect” genoemd, omdat eigenaren van obligaties precies het geïnvesteerde bedrag aan het begin aan het einde terugkrijgen, in ons voorbeeld de 10.000 €.
Wat beïnvloedt de prijs van een obligatie?
De schommelingen van de obligatiekoersen tijdens de looptijd houden in veel gevallen verband met de volgende factoren:
-Ontwikkeling van de marktrente/ kapitaalmarktrente
-Kredietwaardigheid van de emittent
Aandacht
Een vuistregel met betrekking tot de obligatieprijs en de marktrente die contra-intuïtief lijkt: als de marktrente stijgt, dalen de prijzen van de obligatie.
Als de marktrente daalt, stijgen de koersen van de obligatie. De achtergrond is dat beleggers hun obligatie verkopen met een rente van 4% wanneer een vergelijkbare langlopende obligatie op de markt komt tegen 5%. De obligatie van 4% zal minder aantrekkelijk zijn in vergelijking met de obligatie van 5%. De verkoopdruk van de 4% stijgt en de koers van de obligatie daalt. Omgekeerd, als er alleen obligaties met 3% en dezelfde looptijd als onze voorbeeldobligatie op de markt zijn vanwege de lagere rente, neemt de vraag naar obligaties zoals de onze toe. De voorbeeldobligatie met 4% is dus “in trek”. De prijs stijgt. Obligaties kunnen dus ook voor het einde van de looptijd op de beurs worden gekocht en verkocht met koerswinsten of -verliezen.
De marktrente wordt beïnvloed door vraag en aanbod en de verwachtingen van marktpartijen. Er zijn veel verschillende marktrentes op de markten, afhankelijk van de looptijd van de obligatie en het respectieve marktsegment.
In brede zin is de kapitaalmarktrente de rente op langlopende leningen, ook wel gedefinieerd als langlopende effecten. Voor landen wordt het rendement op tienjarige staatsobligaties gebruikt om de kapitaalmarktrente te bepalen, en het huidige rendement op vastrentende waarden dient als bepalende factor. De kapitaalmarktrente wordt beïnvloed door vraag en aanbod en door de verwachtingen van marktdeelnemers.
